TORBA YASA TASARISININ ( 6009 SAYILI KANUN TASARISININ ) GETİRDİKLERİ
Tarih: 26.07.2010
TORBA KANUN TASARISI TBMM’DE KABUL EDİLDİ
Ekonomik ve mali konularda önemli düzenlemeleri içeren, Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, TBMM’de kabul edildi. Cumhurbaşkanlığı tarafından onaylandıktan sonra yürürlüğe girecek olan torba yasa tasarısının vergi konularında getirdiği düzenlemeler aşağıda özet bir şekilde ele alınmıştır.
Gelir Vergisi Dilimleri Yeniden Belirlendi
-8.800 TL'ye kadar yüzde 15
-22.000 TL'nin 8.800 TL'si için 1.320 TL, fazlası yüzde 20
-50.000 TL'nin 22.000 TL'si için 3.960 TL
(Ücret gelirlerinde 76.250 TL'nin 22.000 TL'si için 3.960 TL), fazlası yüzde 27
-50.000 TL'den fazlasının 50.000 TL'si için 11.520 TL
(Ücret gelirlerinde 76.250 TL'den fazlasının 76.250 TL'si için 18.607 TL), fazlası yüzde 35
Yerli ve Yabancı Eşitleniyor
Cumhurbaşkanlığı tarafından onaylandıktan sonra yürürlüğe girecek olan tasarıyla, Anayasa Mahkemesinin iptal ettiği, yabancıların Türkiye'deki menkul kıymet ve sermaye piyasası getirilerine uygulanacak oranla ilgili düzenleme de yer alıyor. Buna göre, daha önce yerli yatırımcılar için aynı gelirlerde uygulanan yüzde 10 oranı, sıfırlanarak yerli ile yabancı arasındaki fark kaldırılmıştır.
Yatırım İndirimi İstisnası Vergi Matrahının Yüzde 25 İle Sınırlandırılıyor
Düzenlemeye göre, Anayasa Mahkemesinin iptal ettiği yatırım indirimi istisnasıyla ilgili kararının gerekçesi doğrultusunda yeni bir düzenleme yapılıyor. Buna göre yatırım istisnasından yıl sınırlaması olmaksızın yararlanılmaya devam edilmesi sağlanırken, vergi matrahlarının tespitinde yatırım indirimi istisnası olarak indirim konusu yapılacak tutarın ilgili kazanç tutarının yüzde 25'ini aşmayacaktır. Böylece, yatırım indirimi tutarının süre sınırlamasına tabi tutulmadan ilgili kazançtan indirilmesi imkânı getirilmiştir.
Yanılma Hallerinde Ceza Uygulanmayacak
Yetkili makamların mükellefin kendisine yazıyla yanlış izahat vermiş olmaları veya bir hükmün uygulanma tarzına ilişkin bir içtihadın değişmiş olması halinde vergi cezası kesilmeyecek ve gecikme faizi hesaplanmayacaktır. Bu konudaki hükümlerin uygulanma tarzı hususunda yetkili makamların genel tebliğ veya sirkülerde değişiklik yapmak suretiyle görüş ve kanaatini değiştirmesi durumunda oluşan yeni görüş ve kanaate ilişkin tebliğ veya sirküler yayımlandığı tarihten itibaren geçerli olacaktır. Bu tebliğ ve sirküler geriye dönük olarak uygulanamayacaktır.
Mükelleflerin İzahat Talebi Yeniden Düzenlendi
Mükellefler, Gelir İdaresi Başkanlığından veya bu hususta yetkili kılınan makamlardan, vergi durumları ve vergi uygulaması bakımından müphem ve tereddütlü gördükleri hususlar hakkında yazıyla izahat isteyebilecekler.
Gelir İdaresi Başkanlığı, kendisinden istenecek izahatı özelge ile cevaplandırabileceği gibi, aynı durumda olan tüm mükellefler bakımından uygulamaya yön vermek ve açıklık getirmek üzere sirküler de yayımlayabilecekler.
Sirküler ve vergi mahremiyetine ilişkin hükümler gözönünde bulundurulmak şartıyla özelgeler, Gelir İdaresi Başkanlığınca internet ortamında yayımlanacak.
Vergi Dairelerinden Özelge Talebi Harca Bağlanacak
Vergi Usul Kanununa tabii şirketler, vergi durumları konusunda ve tereddüt ettikleri konularda Maliye Bakanlığı ve Bakanlığın yetkili kıldığı makamlardan izahat istemeleri karşılığında belli miktarda harç yatırmak zorunda olacaklar. Tasarıya göre özelge taleplerinde sermaye şirketlerinden 2000 TL, Gelir veya Kurumlar Vergisi'nin dar mükelleflerinden 1500 TL, sermaye şirketleri dışındaki 1. sınıf tüccardan ve serbset meslek erbabından 1000 TL, 2. sınıf tüccardan ise 200 TL harç alınacaktır.
Bankaların Değerleme Farkları Ayrı Bir Hesapta İzlenerek Vergi Matrahına Dâhil Edilmeyecek
Türk parasının yabancı paralar karşısındaki değerinin ve uluslararası piyasalarda altın fiyatlarının değişmesi nedeniyle bankanın aktifindeki ve pasifindeki dövizlerin, efektiflerin ve yabancı para cinsinden diğer varlık ve yükümlülüklerle altınların değerlemesi sonucu oluşan değerleme farkları ayrı bir hesapta izlenecek.
Türk parasının yabancı paralar karşısındaki değerinin ve uluslararası piyasalarda altın fiyatlarının değişmesi nedeniyle Bankanın aktifindeki ve pasifindeki dövizlerin, efektiflerin ve yabancı para cinsinden diğer varlık ve yükümlülüklerle, altınların değerlemeye tabi tutulması sonucu Banka lehine oluşan gerçekleşmiş değerleme farkları, değerlemenin yapıldığı dönem kazancına dahil edilmeyecek. Kurumlar vergisi matrahının tespitinde gelir olarak dikkate alınmayacak. Banka aleyhine oluşan gerçekleşmemiş değerleme farkları ise değerlemenin yapıldığı dönem kazancından düşülmeyecek ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınmayacak.
Matrah Takdiri İçin Zamanaşımı Süresi Yeniden Belirlendi
6009 sayılı kanunla, Anayasa mahkemesince iptal edilen düzenleme yerine, matrah takdiri için takdir komisyonuna başvurulmasında zamanaşımının durmasına yönelik süre bir yılla sınırlandırılmıştır. Ayrıca, geçici madde ile getirilen düzenleme ile 01.01.2005 tarihinden önceki dönemlere ilişkin olarak bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte önce takdire sevk edilmiş olup, komisyonca takdir edilen matrah üzerinden 31.12.2012 tarihine kadar tarh ve tebliğ edilmeyen vergiler zamanaşımına uğrayacağı, Bu hükmün 374 üncü madde yer alan ceza kesmede zamanaşımı açısından da uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.
YMM’lerin Tasdik İşlemleri Elektronik Ortamda Olabilecek
6009 Sayılı kanunla ile Yeminli mali müşavirlerin tasdik işlemlerinin elektronik ortamda gerçekleştirmeye ve tasdike konu işlemleri mükellef gurupları, faaliyet ve tasdik konuları itibariyle ayrı ayrı belirleme ve uygulatma yetkisi alınmıştır.
Elektronik Ortamda Tebliğ
6009 Sayılı kanuna göre, Tebligat Kanunu'nda sayılan usullere bağlı kalmaksızın tebliğe elverişli elektronik adres aracılığıyla elektronik ortamda da tebligat yapılabilecek.
Maliye Bakanlığı, elektronik ortamda yapılacak tebliğle ilgili olarak her türlü altyapıyı kurmaya ve kurulmuş olanı kullanmaya, tebliğe elverişli elektronik adres kullanma zorunluluğu getirmeye, ayrıca buna ilişkin usul ve esasları düzenlemeye yetkili olacak.
Denetim Raporları Cumhuriyet Savcılıklarına Bildirilecek
6009 Sayılı kanunla birlikte yaptıkları inceleme sırasında Vergi Usul Kanunu 359 uncu maddede yazılı suçların işlendiğini tespit eden maliye müfettişleri, hesap uzmanları ile bunların yardımcıları ve gelirler kontrolörleri ile stajyer gelirler kontrolörleri tarafından ilgili rapor değerlendirme komisyonunun mütalaasıyla doğrudan doğruya ve vergi incelemesine yetkili olan diğer memurlar tarafından ilgili rapor değerlendirme komisyonunun mütalaasıyla vergi dairesi başkanlığı veya defterdarlık tarafından keyfiyetin Cumhuriyet başsavcılığına bildirilmesi mecburi hale getirilmiştir.
Damga Vergisi
Finansman şirketlerince kullandırılacak kredilerle, ekici ve alıcı arasında düzenlenen tütün alım satımı sözleşmelerin de Damga Vergisi Kanunu kapsamına alınıyor. Tüketici kredilerinin temini ve geri ödenmesi amacıyla düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisna tutulacaktır.
Vergi İncelemesi
6009 Sayılı kanunla birlikte, vergi incelemeleri yeni esaslara bağlanıyor. Buna göre, vergi incelemeleri, ''tam'' veya ''sınırlı inceleme'' olarak iki gruba ayrılırken, bu incelemelerin kapsamı yeniden tanımlanıyor. Ayrıca, vergi incelemesine yetkili olanlarca yapılacak incelemelerin, Vergi İnceleme ve Denetim Koordinasyon Kurulu tarafından hazırlanan yıllık vergi inceleme ve denetim planına uygun olarak yerine getirilmesi hükme bağlanmıştır.
Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar tarafından yapılacak tam ve sınırlı vergi incelemelerinin kapsamı, vergi incelemesine tabi tutulma bakımından birinci sınıf tüccarların yıllık iş hacimleri, aktif ve öz sermaye büyüklükleri esas alınarak gruplara ayrılması ve yapılacak bu gruplamaya bağlı olarak vergi incelemesine alınma bakımından asgari süreler getirilmesi ile bu hususlara dair diğer usul ve esaslar, Vergi İnceleme ve Denetim Koordinasyon Kurulunun önerisi üzerine Maliye Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenecektir.
Özel Usulsüzlük Cezasının Üst Sınırı 770 Bin TL Olarak Yeniden Belirlendi
6009 Sayılı kanunla birlikte, bir takvim yılı içinde kesilecek toplam özel usulsüzlük cezasının üst sınırı 770 bin lira olarak belirlenmiştir.
Denetim Koordinasyon Kurulu Oluşturulacak
Bakanlığın vergi inceleme ve denetim amaçlarına ulaşmasını sağlamak, vergi inceleme ve denetimleri ile raporlamaya ilişkin standart, ilke, yöntem ve teknikleri geliştirmek, inceleme ve denetim rehberleri hazırlamak, vergi incelemesi yapmaya yetkili olanların uyacakları etik kuralları belirlemek, vergi inceleme birimleri arasında koordinasyonu, bilgi akışını ve uygulama birliğini temin etmek, Bakanlığın vergi inceleme ve denetim birimlerinin uygulayacağı yıllık vergi inceleme ve denetim planını hazırlamak ve uygulamayı izlemek üzere Vergi İnceleme ve Denetim Koordinasyon Kurulu oluşturulacaktır.
Vergi İnceleme ve Denetim Koordinasyon Kurulu; Bakanın veya tevkil etmesi halinde Müsteşarın başkanlığında, Gelir İdaresi Başkanı, Maliye Teftiş Kurulu Başkanı, Hesap Uzmanları Kurulu Başkanı, Gelir İdaresi Başkanlığı Denetim ve Uyum Yönetimi Daire Başkanlığının bağlı olduğu Gelir İdaresi Başkan Yardımcısı ve Gelirler Kontrolörleri Başkanından oluşur. Kurulun sekretarya görevi Gelir İdaresi Başkanlığı Denetim ve Uyum Yönetimi Daire Başkanlığı tarafından yerine getirilecektir.
SONUÇ
Torba kanun tasarısı olarak da bilinen Gelir Vergisi ile Bazı Kanun ve Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısının getirdiklerini aşağıdaki gibi özetleye biliriz.
- Çalışanların gelir vergisi kesintisinde yüzde 27’lik dilimin üst sınırı, 50 bin liradan 76 bin 200 liraya çıkarılmıştır.
- Ücretlilerin vergide yüzde 35’lik dilime daha geç geçmesi sağlanmıştır.
- Tasarıyla, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası kazançlarında yerli ile yabancı yatırımcı arasında vergi farkı kaldırılmıştır.
- Milli Piyango, şans oyunlarıyla ilgili işleri özel sektöre yaptırabilecektir.
- Vergide özel usulsüzlük cezasının üst sınırı bir takvim yılı içinde toplam 770 bin lira olmuştur.
- Finansman şirketlerince kullandırılacak kredilerle, ekici ve alıcı arasında düzenlenen tütün alım satımı sözleşmelerin de Damga Vergisi Kanunu kapsamına alınmıştır.
- İdare elektronik ortamda da tebliğ yapabilecektir.
- Yetkili makamların mükellefin kendisine yazıyla yanlış izahat vermiş olmaları veya bir hükmün uygulanma tarzına ilişkin bir içtihadın değişmiş olması halinde vergi cezası kesilmeyecektir.
- Mükellefler, Gelir İdaresi Başkanlığından veya bu hususta yetkili kılınan makamlardan, vergi durumları ve vergi uygulaması bakımından müphem ve tereddütlü gördükleri hususlar hakkında yazıyla izahat isteyebileceklerdir.
6009 Sayılı Yasa (Kanun) GELİR VERGİSİ KANUNU İLE BAZI KANUN VE KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale yazılı veya elektronik ortamda kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak göstermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
