Yurt Dışı İştirak Kazancı Vergi Yükü Hesaplaması
Bilindiği üzere Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/b maddesinde belirtilen şartların sağlanması halinde yurt dışı iştirak kazançları kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. Bu şartlar;
· İştirak edilen kurumun anonim veya limitet şirket niteliğinde bir kurum olması,
· İştirak edilen kurumun kanuni ve iş merkezinin Türkiye’de bulunmaması,
· İştirak payını elinde tutan kurumun, yurt dışı iştirakin ödenmiş sermayesinin en az %10’una sahip olması,
· İştirak kazancının elde edildiği tarih itibarıyla, iştirak payının kesintisiz olarak en az bir yıl süre ile elde tutulması,
· İştirak kazancının (kâr payı dağıtımına kaynak olan kazançlar üzerinden ödenen vergiler de dahil olmak üzere) iştirak edilen kurumun faaliyette bulunduğu ülke vergi kanunları uyarınca en az %15 oranında; iştirak edilen yabancı kurumun esas faaliyet konusunun finansman temini veya sigorta hizmetlerinin sunulması ya da menkul kıymet yatırımı olması durumunda, iştirak edilen kurumun faaliyette bulunduğu ülke vergi kanunları uyarınca en az Türkiye’de uygulanan kurumlar vergisi oranında, gelir ve kurumlar vergisi benzeri toplam vergi yükü taşıması,
· İştirak kazancının, elde edildiği hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye’ye transfer edilmesidir.
Bu yazım ile % 15 oranındaki vergi yükünün nasıl hesaplanması gerektiği üzerinde durarak konuyu örneklerle daha anlaşılır kılmaya çalışacağım.
İştirak kazançlarının, kâr payı dağıtımına kaynak olan kazançlar üzerinden ödenen vergiler dahil olmak üzere doğduğu ülke kanunları uyarınca en az %15 oranında gelir ve kurumlar vergisi benzeri bir vergi yükü taşıması gerekmektedir.
Vergi yükü, yurt dışındaki iştirakin bulunduğu ülkede ilgili dönemde tahakkuk eden ve kâr payı dağıtımına kaynak olan kazançlar üzerinden ödenen vergiler de dahil olmak üzere, toplam gelir ve kurumlar vergisi benzeri verginin, bu dönemde elde edilen toplam dağıtılabilir kurum kazancı ile tahakkuk eden gelir ve kurumlar vergisi toplamına oranlanması suretiyle tespit edilecektir.
Vergi ve dağıtılabilir kurum kazancı aşağıdaki şekilde formüle edilebilir.
Toplam K.V. (Kar dağıtımına kaynak olan kazançlar üzerinden ödenen vergiler de dahil)
Vergi Yükü = ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
İlgili dönemde elde edilen toplam dağıtılabilir kurum kazancı + tahakkuk eden gelir ve k.v. toplamı
Dağıtılabilir Kurum Kazancı= İlgili dönem net karı + ilgili kazançtan ayrılan karşılık ve yedek akçeler
(Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler (KKEG) dağıtılabilir kurum kazancına eklenmez, varsa geçmiş yıl karları mahsup edilir)
İstisna ve geçmiş yıl zararlarının vergi yükü hesaplamasına etkisi:
İlgili yıl dağıtılabilir kurum kazancı içinde istisna edilmiş kazançlar varsa vergi yükünün tespitinde istisnadan sonraki matrah üzerinden hesaplanan vergi dikkate alınmalı, mahsup edilebilecek geçmiş yıl zararı mevcut ise geçimiz yıl zararının mahsubundan sonra ki matraha göre hesaplanan vergi tutarına göre vergi yükü hesaplaması yapılmalıdır.
Konuya İlişkin Örnekler
Örnek 1/a: Yurt dışı iştirakin; (istisna kazancın bulunması halinde)
a | Ticari Kazancı | 350.000,00 |
b | KKEG | 50.000,00 |
c | İstisna Tutarı | 250.000,00 |
d | Mali Kar ((a+b)-c)) | 150.000,00 |
e | İlgili Ülke K.V. Oranı | 25% |
f | Hesaplanan Vergi (d*e) | 37.500,00 |
g | Dağıtılabilir kurum kazancı (a-f) | 312.500,00 |
Örnek 1/b: Yurt dışı iştirakin; (istisna kazancı olmadığı durumda)
a | Ticari Kazancı | 350.000,00 |
b | KKEG | 50.000,00 |
c | Mali Kar (a+b) | 400.000,00 |
d | İlgili Ülke K.V. Oranı | 25% |
e | Hesaplanan Vergi (c*d) | 100.000,00 |
f | Dağıtılabilir kurum kazancı (a-e) | 250.000,00 |
Vergi Yükü = | 100.000,00 | 29% |
350.000,00 (250.000,00 + 100.000,00) |
Yukarıdaki iki örnek incelendiğinde ilgili ülke kurumlar vergisi oranı % 25 olmasına rağmen istisna kazanç bulunan örnek 1/a’da vergi yükü %11, istisna kazanç bulunmayan örnek 1/b’de vergi yükü %29 olarak hesaplanmıştır. Bu durumda örnek 1/a da yer alan iştirak kazançları istisnadan yararlanamayacaktır.
Örnek 2: Yurt dışı iştirakin; (istisna kazanç üzerinden kesinti yapılması durumunda)
a | Ticari Kazancı | 180.000,00 |
b | KKEG | 20.000,00 |
c | İstisna Tutarı | 100.000,00 |
d | Mali Kar ((a+b)-c)) | 100.000,00 |
e | İlgili Ülke K.V. Oranı | 15% |
f | Hesaplanan Vergi (d*e) | 15.000,00 |
g | İstisna Vergi Kes. Oranı | 5% |
h | İstisna Vergi Kesintisi (c*g) | 5.000,00 |
i | Dağıtılabilir kurum kazancı (a-f-h) | 160.000,00 |
j | Ödenen Toplam Vergi (f+h) | 20.000,00 |
Vergi Yükü = | 20.000,00 | 11% |
180.000,00 (160.000,00 + 20.000,00) |
Örnek 3/a: Yurt dışı iştirakin;
a | Ticari Kazancı | 300.000,00 |
b | KKEG | 0,00 |
c | İstisna Tutarı | 200.000,00 |
d | Mali Kar (a-c) | 100.000,00 |
e | İlgili Ülke K.V. Oranı | 10% |
f | Hesaplanan Vergi (d*e) | 10.000,00 |
g | Dağıtılabilir kurum kazancı (a-f) | 290.000,00 |
Vergi Yükü = | 10.000,00 | 3% |
300.000,00 (290.000,00 + 10.000,00) |
Örnek 3/b: Yurt dışı iştirakin; (geçmiş yıl zararı bulunması halinde)
a | Ticari Kazancı | 300.000,00 |
b | KKEG | 0,00 |
c | Geçmiş Yıl Zararı | 200.000,00 |
d | Mali Kar (a-c) | 100.000,00 |
e | İlgili Ülke K.V. Oranı | 10% |
f | Hesaplanan Vergi (d*e) | 10.000,00 |
g | Dağıtılabilir kurum kazancı (a-c-f) | 90.000,00 |
Vergi Yükü = | 10.000,00 | 10% |
100.000,00 (90.000,00 + 10.000,00) |
Yukarıdaki örnekler incelendiğinde hesaplanan vergi yükünü etkileyen birçok unsur olduğu, tek başına ilgili ülke vergi oranının hesaplama için yeterli olmadığı görülmektedir.
Ayrıca dikkat edilmesi gereken diğer bir konuda iştirak edilen yabancı kurumun esas faaliyet konusunun finansman temini veya sigorta hizmetlerinin sunulması ya da menkul kıymet yatırımı olması durumunda, iştirak edilen kurumun faaliyette bulunduğu ülke vergi kanunları uyarınca en az Türkiye’de uygulanan kurumlar vergisi oranında, gelir ve kurumlar vergisi benzeri toplam vergi yükü taşıması gerektiğidir. MUHASEBENET
