İHRAÇ KAYITLI MAL TESLİMİ HALİNDE ÖZELLİK ARZEDEN KONULAR
Tarih: 28.07.2010
İmalatçılar tarafında ihraç kayıtlı teslim edilen malların, ihracatçılar tarafından süresinde ihraç edilememesi veya iade edilmesi ticari hayatımızda sık karşılaşılan konulardan birisi. Sık karşılaşılmakla beraber uygulamanın nasıl olacağı konularında da tereddütler yaşanmaktadır.
Bilindiği üzere, ihraç kayıtlı teslim edilen malların, teslim edildikleri ayı takip eden 3 ay içinde ihracatının gerçekleştirilmesi gerekir. Gerçekleştirilemezse doğacak sonuçlara kısaca beraber bir göz atalım.
İhraç Kayıtlı Teslim Alınan Malların Süresinden Sonra İhraç Edilecek Olması Halinde Ek Süre
İhracatın mücbir sebepler veya beklenmedik durumlar nedeniyle üç ay içinde gerçekleştirilememesi halinde, en geç üç aylık sürenin dolduğu tarihten itibaren onbeş gün içinde başvuran ihracatçılara, Maliye Bakanlığınca veya Bakanlığın uygun görmesi halinde vergi dairelerince üç aya kadar ek süre verilebilir.(KDVK Madde:11/c)
İmalatçılar tarafından ihracatçılara ihraç kaydıyla teslim edilen malların teslim tarihini takip eden ay başından itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi gerekmektedir. Bu malların ihracatının mücbir sebepler veya beklenmedik durumlar nedeniyle üç ay içinde gerçekleştirilememesi halinde ise en geç üç aylık sürenin dolduğu tarihten itibaren 15 gün içinde ek süre talep edilebilir.
Ek süre talebi, bağlı olunan vergi dairesine, ilgili vergi dairesi başkanlığına, başkanlık yoksa ilgili defterdarlığa verilecek bir dilekçe ile yapılır. Süresinden sonra yapılan veya ihracatçısı tarafından yapılmayan ek süre taleplerinin (mali tatile rastlasa dahi) değerlendirilmesi ve kabulü söz konusu değildir.
İhracatçı ek süre talebine ilişkin dilekçede mücbir sebep veya beklenmedik durumu belirterek,bu dilekçeye yalnızca ihraç kaydıyla teslime ait faturanın bir örneğini ekleyecektir. Ek süre verecek kurum, mükelleflerden ek süre talebine neden gösterilen olay veya durumun tevsikine yönelik herhangi bir belge talep etmeyecektir.
Mücbir Sebepler
- Vergi ödevlerinden herhangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk,
- Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler,
- Kişinin iradesi dışında vukua gelen mecburi gaybubetler,
- Sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısıyla defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması
gibi hallerdir. (VUK Madde:13)
Beklenmedik Durumlar
İhracatın yapılacağı ülkedeki savaş hali/siyasal karışıklıklar, ekonomik belirsizlik ve durgunluk, yurt dışındaki alıcının sipariş ertelemesi/iptal etmesi, teslim programındaki değişiklikler, bedelin transferinde karşılaşılan aksaklık veya gecikmeler, akreditif süresinin dolması, ihraç edilecek malın tüketim mevsiminin geçmesi, uygun depolama koşullarına sahip olunmaması, ithalatçı ülke ile yaşanan siyasi veya ekonomik sorunlar, ihraç malının taşınmasında karşılaşılan sorunlar (gemilerin yükleme limanlarına gecikmeli yanaşması, taşıma aracı veya konteyner bulunamaması), milli tatiller, iklim koşulları, gümrüklerde yaşanan sorunlar (gümrüklerdeki araç yoğunluğu, gümrüklerde grev-iş yavaşlatma), resmi makamlardan ihracat için izin alınamaması gibi haller beklenmedik durumlar olarak değerlendirilir.
Ek süre üç ay ile sınırlıdır. Üç aydan fazla ek süre talepleri dikkate alınmaz. İlk ek süre talebi üç aydan daha az talep edilmişse toplamda üç ayı geçmeyecek şekilde tekrar ek süre talep edilebilir.
İhraç Kayıtlı Teslim Alınan Malların İade Edilmesi
İhraç kaydıyla imalatçılardan alınan malların imalatçılara iade edilmesi halinde ihracatçılar, imalatçılara iade edilen mallara ait fatura düzenleyecekler ve bu faturada katma değer vergisini göstereceklerdir. Bu vergi malın iade edildiği dönem beyannamesinde hesaplanan vergi olarak beyan edilecektir. Ayrıca, alış faturasında gösterilen ancak, ihracatçı tarafından ödenmeyen KDV’nin iade edilen mala ait olan kısmı, bu vergilendirme döneminde indirilecek vergi olarak gösterilecektir.
İmalatçıların ise, ihraç kayıtlı mal teslim ettikleri döneme ilişkin KDV beyannamelerini düzeltmeleri gerekir. Başka bir ifade ile ihraç kayıtlı teslimlerini yurtiçi satış gibi işleme tabi tutmaları gerekir. İmalatçının, ihracatçının iade faturasında gözüken KDV’yi indirim konusu yapacağı tabidir.
İhraç Kayıtlı Teslim Alınan Malların Süresinden Sonra İhraç Edilmesi Veya Yurtiçine Satılması.
İhraç kayıtlı alınan malların ek sürede de ihraç edilemeyip daha sonra ihraç edilmesi veya yurtiçine satılması halinde yapılacak işlem yukarıda izah edilen duruma benzer.
İmalatçı, ihraç kayıtlı teslim yaptığı döneme ilişkin KDV beyannamesini düzeltecektir. Ayrıca, KDV beyannamesini düzeltme neticesinde ödemek durumunda kalabileceği KDV, gecikme faizi, tecil faizi, düzelte beyannamesi damga vergisi gibi ödemelerini bir fatura ile ihracatçıya yansıtacaktır. İhracatçı ise, imalatçının düzenleyeceği bu faturaya göre KDV’yi indirim konusu yapabilecektir.
İmalatçı düzenleyeceği faturayı, ilgili sürenin bittiği ayda düzenleyecek olup ihracatçı da faturanın düzenlendiği dönemde KDV’yi indirim konusu yapacaktır. Düzenlenecek faturada ilk faturaya atıfta bulunulması uygun olur.
İmalatçı düzenleyeceği fark faturası ile katlandığı maliyetleri (KDV, gecikme faizi, tecil faizi, düzelte beyannamesi damga vergisi gibi) ihracatçının cari hesabına yazar. Cari hesaba yazılacak gecikme faizi veya tecil faizi tutarı finansman hizmeti kapsamında değerlendirilemeyeceğinden ayrıca KDV hesaplanmaz
