SOSYAL GÜVENLİK DESTEK PRİMİ UYGULAMASITarih: 05.07.2010
Sosyal güvenlik destek primi uygulaması ile ilgili düzenlemeler; 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 30. ve Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 58 ve geçici 18. maddelerinde düzenlenmiştir.
Sosyal güvenlik destek primi uygulaması yönünden 01.10.2008 tarihi ve sonrasında ilk defa sigortalı olanlar açısından ayrı bir düzenleme, 01.10.2008 tarihinden önce sigortalı olanlar için ise ayrı bir düzenleme getirilmiştir.
- 01.10.2008 tarihinden önce sigortalı olanlar açısından;
4/a (eski kanunda SSK’lı) kapsamında çalışanlar için eskiden uygulanan % 30 olan sosyal güvenlik destek primi oranına 01.10.2008 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, işyerinin tehlike sınıf ve koduna göre % 1 ile % 6,5 arasında değişen oranda kısa vadeli sigorta kolları primi eklenecektir. Bu kapsamda sayılan kişilerden sosyal güvenlik destek primine tabi olanların prim ödeme yükümlüsü bunların işverenleridir. Sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışan sigortalının iş kazası geçirmesi veya meslek hastalığına tutulması hâlinde bu sigorta kollarından gerekli yardımlar yapılır.
Örnek 1:
A kişisi 01.01.2006 tarihinde SSK’dan emekli olmuştur. A kişisi 01.10.2008 tarihinde 1.000 TL ücret ile X Ltd Şti’de çalışmaya başlamıştır.
A Kişisi yasa yürürlüğe girmeden emekli olduğundan ve yasa yürürlüğe girdikten sonra X Ltd. Şti.’de çalışmaya başladığından ücretinde %30 oranında sosyal güvenlik destekleme primi ve %1 ile %6,5 arasında değişen kısa vadeli sigorta kolları primi kesilmesi gerekmektedir. (Kısa vadeli sigorta kolları primi oranının %3 olduğunu varsayalım). A kişisinin emekli maaşından herhangi bir kesinti yapılmayacaktır.
Buna göre A kişisinin Haziran 2010 döneminde maaşından kesinti yoluyla ödenen prim tutarları şu şekilde olacaktır;
Ücreti
SGDP (%30)
KVSK Primi (%3)
Toplam Kesinti
1.000 TL
300 TL
30 TL
330 TL
4/b (Eski kanunda Bağ-Kur’lu) kapsamında çalışanlar için sosyal güvenlik destekleme primi oranı 01.10.2008 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 2008 yılı için % 12, 2009 yılı için %13, 2010 yılı %14, 2011 yılı ve izleyen yıllar için % 15 olarak uygulanması hükme bağlanmıştır. Sosyal güvenlik destek primine tabi olanların primleri, aylıklarından kesilmek suretiyle tahsil edilecektir. Kesilecek olan bu tutar, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalılara ilgili yılın Ocak ayında ödenen en yüksek yaşlılık aylığından alınabilecek sosyal güvenlik destek priminden fazla olamayacaktır.
Örnek 2:
A kişisi 01.01.2006 tarihinde Bağ-Kur’dan emekli olmuştur. A kişisi 01.10.2008 tarihinde X Ltd A.Ş.’nin yönetim kurulu üyesidir.
A Kişisi yasa yürürlüğe girmeden emekli olduğundan ve yasa yürürlüğe girdikten sonra X A.Ş.’nin yönetim kurulu üyesi olduğundan %12 oranında (2009 yılı için %13, 2010 yılı için %14 ve 2011 ve izleyen yılları için %15) (A kişisinin yönetim kurulu üyesi olması dışında kurumdan herhangi bir ücret alması durumunda Sosyal Güvenlik Müdürlüğü ve Bağ-Kur İl Müdürlüğü görevlilerinden alınan görüşlere göre; yaşlılık aylığından kesinti yapılması yeterli olup ayrıca başkaca kesinti yapılmasına gerek bulunmamaktadır. Ancak yaşlılık aylığından kesinti yapılmasına rağmen hem yönetim kurulu üyesi olup hem de hizmet akdiyle çalışanlar için ayrıca sosyal güvenlik destekleme primi kesintisi yapılmasını belirten görüşler de bulunmaktadır.) sosyal güvenlik destekleme primi ödemesi gerekmektedir. Bu tutar A kişisinin aldığı yaşlılık aylığından kesilecektir. Yaşlılık aylığının kesilmesi için kuruma bildirim yapılması gerekmektedir.
Buna göre A kişisinin Haziran 2010 döneminde yaşlılık aylığından kesilecek prim tutarı şu şekilde olacaktır;
Yaşlılık Aylığı
SGDP (%14)
Toplam Kesinti
700 TL
98 TL
98 TL
Ayrıca sigortalının, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortalılık hallerinden birden fazlasına aynı anda tabi olmasını gerektirecek şekilde çalışması halinde öncelikle aynı maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında, (c) bendi kapsamında çalışması yoksa ilk önce başlayan sigortalılık ilişkisi esas alınarak sigortalı sayılır.
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sayılanlar, kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden dolayı, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı bildirilemezler. Ayrıca yönetim kurulu üyelerine ödenen hakkı huzurlar ödendiği ayda prime tabi kazanç olarak dikkate alınmaktadır. (bkz. http://www.sgk.gov.tr)
- 01.10.2008 tarihi ve sonrasında ilk defa sigortalı olacaklar açısından;
4/a, 4/b ve 4/c (eski kanunda Emekli Sandığı) kapsamında ilk defa sigortalı olup yaşlılık aylığı alanlardan çalışmaya başlayanların yaşlılık aylıkları, çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi başında kesilebilecek ve bu sigortalılar normal sigortalılar gibi kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortasına tabi olacaklardır.
Örnek 3:
A kişisi 01.01.2050 tarihinde 4/a sigortalısı olarak emekli olmuştur. A kişisi 01.10.2050 tarihinde 1.000 TL ücret ile X Ltd Şti’de çalışmaya başlamıştır.
A Kişisi yasa yürürlüğe girdikten sonra emekli olduğundan ve X Ltd. Şti.’de çalışmaya başladığından aldığı yaşlılık aylığı kesilecek ve normal sigortalılar gibi kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası kollarına tabi olacaktır.
Buna göre A kişisinin Ekim 2050 döneminde maaşından kesinti yoluyla ödenen prim tutarları şu şekilde olacaktır;
Ücreti
KVSK
Primi
(%3)
Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları Prim Oranı
(%20)
Genel Sağlık Sigortası Prim Oranı
(%12,50)
Toplam
Kesinti
(35,50)
1.000 TL
30 TL
200 TL
125 TL
355 TL
Ancak yukarıdaki şekilde yaşlılık aylığı almakta iken 4/b kapsamında çalışmaya başlayanlardan, yaşlılık aylıklarının kesilmemesi için yazılı istekte bulunulabilecek ve yaşlılık aylıklarının ödenmesine devam edilecek, fakat bu sigortalılardan almakta oldukları veya bağlanacak yaşlılık aylıklarından % 15’i oranında sosyal güvenlik destek primi kesilecektir. Sosyal güvenlik destek primine tabi olanların primleri, aylıklarından kesilmek suretiyle tahsil edilecektir.
Ayrıca sosyal güvenlik destek primi ödenmiş veya bildirilmiş süreler Kanuna göre malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim ödeme gün sayısına ilâve edilmeyecek, 31. ve 36. madde hükümlerine göre toptan ödeme yapılmayacaktır.
Yukarıda yer alan açıklamalardan da görüleceği üzere; 01.10.2008 tarihinde veya sonrasında 4/a ve 4/c kapsamında ilk defa sigortalı olup yaşlılık aylığı alanlar, yeniden çalışmaya başladıklarında yaşlılık aylıkları kesilecek ve çalıştıkları süre içinde normal sigortalılar gibi kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortasına tabi olacaklardır. Bu kapsamda çalışıp daha sonra işten ayrılanlara çalıştıkları dönemler de dikkate alınarak yeniden yaşlılık aylığı bağlanacaktır.
Dolayısıyla 01.10.2008 tarihinde veya sonrasında ilk defa sigortalı olup yaşlılık aylığı alanlardan 4/a ve 4/c kapsamında tekrar çalışmaya başlayanların sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışmaları mümkün bulunmamaktadır.
Ancak, yaşlılık aylığı alanlardan tekrar 4/b kapsamında çalışmaya başlayanlar (tarımsal faaliyetlerde kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar hariç) için isterlerse aylıkları kesilmeden, %15 sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaları söz konusu olabilecek isterlerse yaşlılık aylıklarını kestirip çalıştıkları süre içinde normal sigortalılar gibi kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortasına tabi olup daha sonra işten ayrıldıklarında yeniden çalıştıkları sürelerde dikkate alınarak yaşlılık aylığı alabileceklerdir.
Örnek 4:
A kişisi 01.01.2050 tarihinde 4/b sigortalısı olarak emekli olmuştur. A kişisi 01.10.2050 tarihinde X A.Ş.’nin yönetim kurulu üyesidir.
A Kişisi yasa yürürlüğe girdikten sonra emekli olduğundan ve X Ltd. Şti.’de 4/b sigortalısı olarak çalışmaya başladığından bir seçim yapmak durumundadır. Eğer A kişisi yaşlılık aylığının kesilmemesi için müracaat etmişse maaşından %15 oranında sosyal güvenlik destekleme primi kesilmesi gerekmektedir. Bu tutar A kişisinin aldığı yaşlılık aylığından kesilecektir.
Buna göre A kişisinin Ekim 2050 döneminde yaşlılık aylığından kesilecek prim tutarı şu şekilde olacaktır;
Yaşlılık Aylığı
SGDP (%15)
Toplam Kesinti
700 TL
105 TL
105 TL
Eğer A kişisi yaşlılık aylığını kestirir ise normal sigortalılar gibi kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası kollarına tabi olacaktır.
Buna göre A kişisinin Ekim 2050 döneminde maaşından kesinti yoluyla ödenen prim tutarları şu şekilde olacaktır;
Ücreti
KVSK
Primi
(%3)
Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları Prim Oranı
(%20)
Genel Sağlık Sigortası Prim Oranı
(%12,50)
Toplam
Kesinti
(35,50)
1.000 TL
30 TL
200 TL
125 TL
355 TL
Ancak A kişisi bu şekilde çalıştıktan sonra işten ayrılması durumunda yaşlılık aylığı yeniden hesaplanacak ve takip eden aydan itibaren yaşlılık aylığı almaya devam edecektir.
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale yazılı veya elektronik ortamda kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak göstermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
