KDV İADESİ RİSK ANALİZİ PROJESİ UYGULAMASI (KDVİRA)
Tarih: 22.09.2010
KDV iadelerinde uygulanmakta olan KOD sitemi adı verilen uygulamaya 2010 T.Yılı başından itibaren son verilmiş olup, Gelir İdaresi Başkanlığına mükelleflerce elektronik ortamda verilen Ba-Bs formlarının çapraz kontrolü, vergi dairesince mükellefler hakkında yapılan yoklamalar sonucu tespit edilen olumsuzlukların ve Vergi İnceleme elamanlarınca yapılan inceleme sonucu düzenlenen (Basit Rapor-Vergi Tekniği Raporu )Vergi inceleme raporlarında mükelleflerle ilgili olarak tespit edilen olumsuzlukların (İnceleme raporuna eklenen ”ÖZEL ESASLARA TABİ OLACAK MÜKELLEFLERE İLİŞKİN TABLO” daki bilgilerin) ilgili VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIKLARI / DEFTERDARLIKLACA KDVİRA sistemine girilmesi uygulamasına geçilmiştir.
Bilindiği üzere, Sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleme ve kullanma fiiliyle doğrudan veya dolaylı olarak ilgisi bulunan mükelleflerin KDV iadesi talepleri 84 Seri No’lu KDV Genel Tebliğinin “Özel Esaslar“ bölümünde yapılan açıklamalar çerçevesinde yürütülmektedir. Bu kapsamda KDV iade taleplerine ilişkin indirilecek KDV ve yüklenilen KDV listeleri 53 seri No’lu KDV sirküleri uyarınca mükelleflerce elektronik ortamda gönderilmekte ,söz konusu listeler Gelir idaresi Başkanlığı otomasyon sistemince yine elektronik ortamda risk analizine tabi tutularak tespit edilen sonuçlar ilgili vergi dairesine rapor edilerek bildirilmektedir. İlgili mükellef söz konusu rapordaki eksiklikleri elektronik ortamda gidermesi ve vergi dairesince yapılacak olan diğer incelemelerin tamamlanması durumunda nakden veya mahsuben KDV iadesini alabilmektedir.
84 Seri No’lu KDV Genel Tebliğine göre “ ÖZEL ESASLAR “ kapsamına aşağıdaki mükellefler girmektedir.
1- Haklarında olumsuz vergi inceleme raporu bulunanlar.
- Haklarında SMİYB düzenleme raporu bulunanlar.
- Haklarında SMİYB düzenleme raporu bulunanların düzenleme raporunun ait olduğu dönemlerdeki ortakları,kurdukları veya ortak oldukları şirketler ve kanuni temsilcileri ile bunların kurdukları veya ortak oldukları şirketleri,
- Haklarında SMİYB kullanma raporu bulunanlar.
2- Haklarında olumsuz tespit bulunan mükellefler.
- Haklarında SMİYB düzenlediğine ilişkin tespit bulunanlar,
- Haklarında SMİYB kullandığına ilişkin tespit bulunanlar,
- Bilinen adresinde bulunmadıklarına ilişkin tespit bulunanlar,
- Defter ve belgelerini ibraz etmediklerine ilişkin tespit bulunanlar,
- İş hami ve işletme kapasitesi arasında bariz nispetsizlik olduğuna ilişkin tespit bulunanlar.
3- Haklarında olumsuz rapor veya tespit bulunanlardan mal ve hizmet alan mükellefler;
- Haklarında olumsuz rapor bulunanlardan mal ve hizmet alanlar,
- Haklarında olumsuz tespit bulunanlardan sadece olumsuz tespitin ilgili olduğu dönemde mal ve hizmet alanlar,
4- Haklarında KDV açısından İhtiyati tahakkuk ve ihtiyati haciz uygulanmış mükellefler.
Mükellefle kendileri haklarında olumsuz rapor veya tespit bulunmamakla birlikte doğrudan mal ve hizmet temin ettikleri safha veya önceki safhalar hakkında olumsuz rapor veya tespit bulunanlar, KDVİRA sistemi tarafından iade taleplerine ilişkin olarak hazırlanan raporla ilgili şartları yerine getirmemeleri halinde haklarında 84 No’lu KDV Genel Tebliği uyarınca “Özel Esaslar “uygulanacaktır..
Bu uygulama ile mükellef hakkında tespit edilen olumsuzlukları gidermesi halinde , KDVİRA sitemine kaydedilmeyecek ve genel esaslar uygulamasına devam edilecektir. Aksi durumda ise iade talebi yerine getirilmeyecek veya KDVİRA projesi sistemine giriş kaydı yapılarak KDV iadelerinde Özel Esaslar işlemine tabi tutulacaktır.
Haklarında SMİYB kullanma raporu bulunanların ortaklarının, kanuni temsilcilerinin bunların ortak oldukları veya kurdukları işletmelerin iade talepleri , kendileri hakkında olumsuz rapor veya tespit bulunmadıkça genel esaslara göre yerine getirilmektedir.
Haklarında SMİYB düzenleme veya kullanma raporu bulunanların ortakları, kanuni temsilcilerinin bunların kurduğu veya ortak olduğu mükelleflerden mal ve hizmet alanların iade talepleri kendileri hakkında 84 Seri No’lu KDV Genel Tebliği kapsamında Özel Esasların uygulanmasını gerektirecek olumsuz bir durum olmadıkça genel esaslara göre yerine getirilmektedir.
Haklarında KDV açısından ihtiyati tahakkuk ve ihtiyati haciz uygulanmış mükellefler , 84 Seri No’lu Genel Tebliğ kapsamında olumsuz tespit olarak değerlendirilmediğinden, bu kapsamdaki mükelleflerden mal veya hizmet alımı yapanlar özel esaslara tabi tutulmamaktadır.
Özel Esaslardan çıkış- Genel Esaslara Geçiş:
Haklarında SMİYB düzenleme - kullanma raporu bulunanlar ile haklarında olumsuz tespit bulunanlar, Doğrudan Mal veya Hizmet Temin Ettikleri Mükellefler Hakkında Olumsuz Rapor veya Tespit Bulunanlar , Doğrudan Mal veya Hizmet Temin Ettikleri Safhadan Önceki Safhalarda Yer Alanlar Hakkında Olumsuz Rapor veya Tespit Bulunanlar 84 No’lu Genel Tebliğin ( 2.1.2 )- (2.2 ) –(2.3)-( 3 )- (4) ayırımında yazılı hususları yerine getirmeleri halinde genel esaslara tabi tutulacaklardır.
Mükellefin özel esaslara tabi tutulmasını gerektiren raporla ilgili olarak ihtilaf yaratılmış ise nihai yargı kararının mükellef lehine olması ve tarhiyatın tamamen terkin edilmesi halinde genel esaslara geçebilecektir.
Haklarındaki olumsuz rapor yada tespit nedeniyle KDVİRA sistemine girişi yapılan mükellefle KDV mahsup ve iadelerinde özel esaslara tabi tutuldukları gibi bu mükelleflerden mal ve hizmet satın alan mükelleflerinde KDV iadeleri aksamaktadır. KDV iadesini alacak mükellefin ödemeye ilişkin banka-çek havale bilgilerini ibraz etmesi zaman almakta, mükellef düzeltme beyanı vererek kısmen iade talebinden vazgeçerek nakden/mahsuben KDV iade talebinin yerine getirilmesini vergi dairesinden talep etmektedir.
Konuyu örneklersek, 2007 T.yılına ilişkin olarak 2010 T.yılında SMİYB düzenlediği konusunda hakkında vergi incelemesi yapılarak VTR düzenlenen bir mükellefin inceleme döneminde 100 ayrı mükellefe satış yaptığının tespit edilmiş olması halinde Vergi İnceleme elamanı düzenlediği Vergi Tekniği Raporunda (VTR) 100 mükellefini SMİYB kullanıcısı olarak kabul ederek bu mükelleflerle ilgili “ÖZEL ESASLAR TABLOSU” düzenleyerek KDVİRA sisteme girilmek üzere ilgili VDB/DEF. göndermektedir. 6009 sayılı yasanın 9.mad. İle VUK.un140.cı. maddesine eklenen ve 01.01.2011 tarihide yürürlüğe girecek olan değişiklikle mükellefler hakkında yapılacak sınırlı incelemelerin 6 ay, tam incelemelerin 1 yıl içerisinde (zorunlu hallerde 6 ay süre uzatımı verilebilecektir) tamamlanması gerekmektedir.Bu durumda SMİYB,yi kayıtlarına hiç intikal ettirmeyen yada kayıtlarında çıkaran mükellefte KDVİRA sisteminden çıkabilmek için bu süreyi beklemek zorunda kalacaktır. Bu durumdaki mükellefler ekonomik krizin sürdüğü günümüzde finansal sıkıntı yanında ihracatçı firmalara mal satımında bulunuyor iseler müşteri kaybı da yaşayacaklardır.
Bilindiği üzere,İnceleme elemanları SMİYB düzenleyenler hakkında yaptıkları incelemelerde;eğer mükellef defter ve belge ibraz ederse sadece incelediği mükellefin düzenlediğini tespit ettikleri satış faturalarını dikkate alarak VİR, ibraz işlemi gerçekleşmez ise tarh dosyasından elde ettiği bilgilere dayanarak VTR raporu düzenlemektedirler.
Bazı durumlarda geçmiş dönemlerle ilgili olarak SMİYB düzenleyen/kullanan mükelleften mal veya hizmet alan mükellefler , söz konusu faturalarla ilgili olarak KDV yönünden düzeltme beyannamesi vermiş olabileceği gibi ilgili dönem için Varlık Barışı yasasından yararlanmış da olabilmektedir.Ayrıca, mükellef KDV iadesini YMM raporu ile talep ediyor yada tam tasdik kapsamında ise YMM tarafından yapılan karşıt incelemelerde söz konusu alış faturaları KDV iadesinden çıkartılmakta, kurumlar vergisi matrahının hesaplanmasında duruma göre maliyet unsuru olarak dikkate alınmayarak KKEG olarak yasal defter kayıtlarına ve beyanlarına intikal ettirilmektedir. Bu düzeltmelere rağmen , SMİYB düzenleyen/kullanan mükelleften ilgili dönemde yaptığı mal ve hizmet alışını İndirilecek KDV- yüklenilen KDV listelerine , Ba- Bs formlarında yazmayan ve kayıtlarına intikal ettirmeyen mükelleflerde KDVİRA SİSTEMİNE GİRMİŞ OLMAKTADIR.
Bu durumda ihracat nedeniyle KDV iadesi alan yada ihracatçıya mal tesliminde bulunan mükelleflerin mağduriyetini önlemek amacıyla ,Vergi İnceleme Elamanı Vergi Tekniği Raporunda adı geçen mükellefler hakkında “ÖZEL ESASLAR TABLOSU” düzenlenmeden önce ilgili vergi dairesindeki tarh dosyası üzerinde inceleme yaparak veya yaptırarak söz konusu SMİYB düzenleyen/kullanan firma ile ilişkisinin olup olmadığının tespiti amacıyla tarh dosyasında var ise ilgili dönem İnd. KDV-Yüklenilen KDV listelerinin taranması,Ba-Bs formlarının incelenmesi, tarh dosyasından ve sistemde ilgili mükellef tarafından söz konusu faturalar nedeniyle düzeltme beyannamesi verilip verilmediğinin kontrol edilmesinden sonra olumsuz tespite ilişkin bilgilerinin KDVİRA sitemine girişinin yapılmasının sağlanması halinde hem direk ihracat yapan yada ihracatçıya mal satışı yapan mükellefler KDV iadesi işlemlerinin aksaması nedeniyle mağdur olmayacak hem de inceleme elamanları üzerindeki iş yükünün azalmasına katkı sağlanmış olacaktır.
Gelir İdaresince KDV iadelerinde uygulanan bu yeni sistemde; elektronik ortamda verilen İndirilecek ve yüklenilen KDV listelerinin ,Ba-Bs formlarının yine elektronik ortamda risk analizine tabi tutularak tespit edilen diğer hususların rapor halinde bağlı olduğu vergi dairesi aracılığıyla KDV iade/mahsup talep eden mükellefe iletilerek olumsuzlukların düzeltilmesi için ön bilgilendirme yapılması, ilgili mükelleflerin bu uyarıya rağmen düzeltme işlemi yapmaması halinde ise KDVİRA sistemine giriş kaydının yapılması amaçlanmaktadır.
Sayın meslektaşlar; yaklaşık 2 yıldır mali konularda bilgilendirme ve kişisel görüşlerimi içeren yazılar yazmaktayım. Siz değerli okurların olumlu-olumsuz görüş ve düşünceleri bizler için yönlendirici olacaktır.
Saygılarımla.
KAYNAKÇA:
1-KDV 84 seri No’lu KDV Genel Tebliği
2-53 sıra No’lu KDV Sirküleri-2010-KDV Uygulama İç Genelgesi..
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
